De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land. Zij is dus het allerhoogste rechtorgaan wanneer het aankomt op adviesrecht. Dit betekent dat alles wat de Raad van State in recht uitspreekt, bindend is en niet meer ter discussie kan worden gesteld. Zo is bijvoorbeeld in november 2014 door de Raad van State uitgesproken dat Zwarte Piet in Amsterdam gewoon zwart mag blijven en er geen link gelegd mag worden met racisme.
Ook al is het zo dat Nederland een Democratisch land is, waardoor het volk door kiezen de leiding heeft over het land. De koning fungeerd nog altijd, sinds het ontstaan van de democratie in Nederland als Staatshoofd wat inhoud dat deze zowel het volk vertegenwoordigd als zowel het land en zijn regering. Koning Willem-Alexander is de voorzitter van de Raad van State maar wordt door deze niet geleid. De dagelijkse leiding van de Raad van State wordt gevoerd door de vicepresident. Deze functie wordt momenteel vervult door mr. J.P.H Donner.
De regering is volgens de wet verplicht om bij besluiten de Raad van State om advies te vragen over de volgende onderwerpen: Wetsvoorstellen, algemene maatregelen van bestuur en goedkeuring van wetten in het internationale kader. Deze adviezen worden door de Raad van State uitgebracht op basis van een toetsingskader. Deze bestaat uit een drietal onderdelen namelijk: Kwaliteitsbeoordeling van het beleid, juridische kwaliteit en wetstechnische kwaliteit.
Zoals eerder benoemd is de Raad van State het allerhoogst mogelijk rechtsorgaan in ons land. Zij kan als enige een eindoordeel doen bij een geschil tussen de burger en de overheid. Als overheden onderling in een geschil terecht komen wordt door de afdeling bestuursrechtspraak een uitspraak gedaan. Burgers die het niet eens zijn met beslissingen van bestuursorganen als waterschap, de centrale overheden, provincies of gemeenten kunnen dus bij de afdeling bestuursrechtspaken van de Raad van State terecht om hun bezwaren te uiten en beroep te doen tot compromis of onderhandelingen.
